Gefaciliteerde Communicatie (GC) heeft ongewenste gevolgen. Voor client, ouders en zorgverleners.

Gefaciliteerde Communicatie is een methode om mensen te helpen met communiceren als zij niet kunnen spreken. Bij deze methode wordt de arm van de client continu vastgehouden door een begeleider. Vervolgens kan de client dan letters typen of plaatjes aanwijzen. Zonder het continu vasthouden van de arm door de begeleider lukt het de client niet om te communiceren. Een variant is dat de client met de ogen iets aanwijst op een speciale computer terwijl het hoofd van de client continu wordt ondersteund. Zonder het vasthouden van het hoofd lukt het communiceren niet. 

Dit continu vasthouden van een lichaamsdeel leidt tot problemen. Uit onderzoek blijkt namelijk dat dan de client niet aan het woord is, maar de begeleider. Hieronder staan belangrijke gevolgen van Gefaciliteerde Communicatie, de reden waarom de methode ondanks alles toch gebruikt wordt, en testen om narigheid te voorkomen. Deze website is gemaakt om zorgvuldige voorlichting te geven over de methode, en herhaling van nare gevolgen te voorkomen.

1. Onterecht verkregen toestemming

In de documentaire "Tell Them You love Me" (2023) beweert een begeleidster dat haar client toestemming gaf voor seksuele handelingen. Deze vermeende toestemming was door middel van Gefaciliteerde Communicatie tot stand gekomen. Dit bleek onjuist te zijn en de begeleidster werd daarom veroordeeld tot gevangenisstraf van 12 jaar. In oktober 2016 kreeg de familie van de client 4 miljoen dollar toegekend in een civiele rechtszaak tegen deze begeleidster. De zaak is bekend geworden onder de naam "The Anna Stubblefield case".

Geloof in GC maakte seksueel misbruik van deze client mogelijk. Je kunt een artikel over deze schokkende zaak vinden via de Bronnen (Bovenmenu)

2. Onterechte beschuldigingen

Janyce Boynton ondersteunde de arm van haar client continu tijdens het communiceren. Dat meisje kon dan berichten typen. Janyce bezorgde de ouders en haar client daarmee grote problemen. Zij schrijft daarover: "In 1992 was ik "facilitator" en bracht ik, met GC, beschuldigingen van seksueel misbruik in tegen de familie van het autistische kind, Betsy, met wie ik werkte. Ik geloofde er zelf heilig in dat GC werkte en Betsy dus aan het woord was. De rechtbank eiste een zorgvuldige test om vast te stellen van wie de berichten nu echt kwamen. De resultaten van deze tests wezen uit dat ik, en niet het kind, de auteur van de berichten was. Ik vond het erg moeilijk om mijn geloof in GC op te geven. Maar ik kon deze test en de wetenschappelijke studies die het geloof in GC onderuit haalden niet negeren." Janyce is de eerste en tot nu toe enige facilitator die zich openlijk uit durft te spreken over haar vergissing. 

Ander voorbeeld: Kevin Plantan werd door het gebruik van GC verdacht van seksueel misbruik van zijn dochter. De beschuldiging werd geuit door zijn ex-vrouw. Kevin heeft 10 maanden in de gevangenis gezeten gedurende het onderzoek. Alle beschuldigingen werden ingetrokken toen zijn vrouw bleef weigeren om de betrouwbaarheid van de Gefaciliteerde Communicatie bij de dochter te laten testen. Ondanks de vrijspraak is het Kevin nog steeds niet gelukt om het bezoekrecht aan zijn dochter terug te krijgen.

3. Verkeerd beeld van de client

Bij emotionele boodschappen wordt veel informatie overgedragen via non-verbale communicatie. Hier bestaat weinig verschil van mening over bij (gedrags)wetenschappers.

Informatie uit Gefaciliteerde Communicatie wordt echter door de gebruikers meestal belangrijker gevonden dan informatie vanuit lichaamstaal. Maar uit onderzoeken blijkt dat GC niet de client aan het woord laat, maar de begeleider. Dan geeft het voorrang geven aan GC boven lichaamstaal een onjuist beeld van de client.

4. Waarom wordt GC toch gebruikt?

  • Omdat de client zich daarmee beter lijkt te kunnen uiten;
  • Omdat er daardoor positiever naar de client wordt gekeken door de omgeving.
  • Omdat er vaak andere woorden voor Gefaciliteerde Communicatie gebruikt worden, waardoor het minder opvalt dat het nog steeds dezelfde onwerkzame methode is.

Gelukkig is het eenvoudig om te testen of je client wel/niet aan het woord is met GC. 

5. Testen of Gefaciliteerde Communicatie werkt:

Zorg dat de begeleider de vraag niet kan horen door hem/haar een koptelefoon op te zetten. Of zorg dat de begeleider het scherm niet kan zien door hem/haar een blinddoek om te doen. Laat de begeleider een ander plaatje zien dan de client. of stel vragen waarvan je zeker weet dat de begeleider daar het antwoord niet op kan weten (maar de client wel). Uit gecontroleerde onderzoeken blijkt dat GC in dergelijke gevallen faalt.

Gebruikers van GC wijzen testen af. Dat is ook wel logisch, gebruikers hebben veel te verliezen bij een goede test. Hun hoop en enthousiasme zouden geheel onjuist kunnen zijn. Zeker als men de methode GC al jaren gebruikt wordt een negatieve testuitslag pijnlijk.

6. Waarom hoor ik hier zo weinig over?

Omdat Gefaciliteerde Communicatie het meest wordt toegepast in Amerika. Daar is ook het meeste onderzoek gedaan. De bouwers van deze website werken daarom samen met onderzoekers in Amerika: https://www.facilitatedcommunication.org/.

Maar ook in Nederland wordt GC incidenteel gebruikt. Ook met onterechte verwachtingen, beschuldigingen en/of toestemmingen tot gevolg. Je kunt op verschillende manieren meehelpen om dergelijke schade te voorkomen, zie bovenmenu.

Augustus 2025

We hebben je toestemming nodig om de vertalingen te laden

Om de inhoud van de website te vertalen gebruiken we een externe dienstverlener, die mogelijk gegevens over je activiteiten verzamelt. Lees het privacybeleid van de dienst en accepteer dit, om de vertalingen te bekijken.